بررسی بیوسیستماتیکی سردهmatthiola r.br. (brassicaceae) در شمال شرق ایران

بررسی بیوسیستماتیکی سرده matthiola r.br. (brassicaceae) در شمال شرق ایران چکیده .matthiola r. br یکی از سرده های تیره شب بو (brassicaceae) است که پراکنش وسیعی در ایران به ویژه شمال شرق آن دارد. از میان 48 گونه این سرده، تنها 7 گونه در شمال شرق ایران انتشار دارد. به دلیل هم پوشانی و تنوع زیاد صفات، شناسایی گونه های این سرده را با استفاده از کلیدهای شناسایی همواره با مشکلات زیادی مواجه است. در این بررسی سعی شده است، با استفاده از صفات بیشتر و تعیین حد و مرزی برای دامنه تغییرات صفات، کلید مناسبی برای شناسایی گونه های موجود در شمال شرق ایران ارائه گردد. این بررسی مشتمل بر چند بخش بود: مطالعات مورفومتری، بررسی ریز ساختار سطح بذر، بررسی تشریحی مقایسه ای دمگل آذین و پوسته بذر و بررسی دانه های گرده با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی. بررسی های مورفومتریک نشان داد برخی گونه های این سرده به صورت کمپلکس می باشند و برخی هم مانند (m. alyssifolia (dc.) bornm.، m. farinosa bunge. ex. boiss.، m. revoluta bunge. ex. boiss.، m. chenopodiifolia fisch. & c. a. mey.) با استفاده از صفات متعدد از یکدیگر کاملاً متمایزند. از سوی دیگر هیبرید m. afghanica × dumulosa تنیز معرفی گردید. مطالعات ریز ریخت شناسی بذر در گونه های مورد مطالعه تباین کافی بین تمامی آن ها ایجاد کرد. بررسی تشریحی مقایسه ای دمگل آذین ضمن تایید نتایج مورفومتریک در کمپلکس بودن برخی گونه ها، باعث تمایز دیگر گونه ها شد. بررسی تشریحی مقایسه ای پوسته بذر که در این بررسی مورد توجه قرار گرفت، در تمایز برخی گونه ها مفید بود. مطالعات گرده شناسی نشان داد تزیینات سطح اگزین در سطح این سرده در تفکیک گونه ها مفید می باشد. در این بررسی ضمن معرفی صفات مناسب برای تمایز گونه ها و ارائه کلید شناسایی برای گونه های مورد مطالعه در این سرده، دو گونه m. revoluta bunge. ex. boiss. و m. flavida boiss. به عنوان اولین گزارش حضور در شمال شرق ایران معرفی گردید.